Strzelecki Adolf, pseud. i krypt.: A. Okszyc, Militans, A.S., A.St. (1869–1911), literat, tłumacz, publicysta, działacz społeczny.

Ur. we Lwowie, był synem Henryka (zob.) i Julii z Pfeifferów (zm. 1904).

Po ukończeniu austriackiej szkoły wojskowej i uzyskaniu stopnia oficerskiego wstąpił S. do armii austro-węgierskiej. Brak informacji o jego dalszej nauce; dużą wiedzę z zakresu literatury polskiej i powszechnej oraz znajomość języków obcych zawdzięczał być może wykształceniu domowemu i pracy własnej. Od ok. r. 1893 związał się z założonym przez ojca Tow. Leśnym Galicyjskim i w jego organie „Sylwan” opublikował artykuły: Wpływ Tow. Gospodarczego na rozwój leśnictwa w Galicji (R. 11: 1893) oraz Kilka uwag z dziedziny literatury biografii leśnictwa polskiego (R. 13: 1895). Osobno ogłosił we Lwowie w r. 1894: Katalog wystawy literatury leśnictwa i łowiectwa polskiego urządzonej przez Towarzystwo Leśne Galicyjskie oraz Pogląd na powstanie, rozwój i działalność Towarzystwa Leśnego Galicyjskiego z polecenia odnośnej Komisji Wydziału Towarzystwa. Był współzałożycielem powstałego w r. 1894 Tow. Ludoznawczego we Lwowie; w lutym 1895 został wybrany do jego zarządu, a od stycznia do lipca 1896 był jego sekretarzem generalnym. Dn. 1 V 1895 na Zgromadzeniu Naukowym Towarzystwa wygłosił odczyt Z dziejów rodziny pierwotnej (Lw. 1895). Publikował na łamach „Ludu”, prowadząc tam omówienia literatury, dział bibliograficzny i korespondencje z czytelnikami, a także ogłaszając artykuły (m.in. w r. 1895 wspomnienie pośmiertne o Żegocie Paulim). W czasopiśmie „Szkoła” (1895 nr 36–38, 40–41) ogłosił poradnik pt. Ludoznawstwo i zbieranie materiałów ludoznawczych (odb. Lw. 1896). W „Przeglądzie Polskim” ze stycznia 1896 zamieścił obszerne sprawozdanie Wystawa etnograficzna w Pradze (odb. Kr. 1896). Przygotował Materiały do bibliografii etnograficznej polskiej 1878–1894 („Wisła” T. 10–13: 1896–9, odb. Lw. 1901).

Od r. 1896 publikował S. artykuły i felietony na temat literatury polskiej i obcej; zamieszczał je w „Przeglądzie Polskim” oraz „Przeglądzie Politycznym, Społecznym i Literackim”. Kilka prac poświęcił W. Shakespeare’owi, m.in. dedykowaną ojcu obszerną rozprawę Szekspir i Bakon (wiele hałasu o nic) („Przegl. Pol.” 1897/8 t. 3–4, 1898/9 t. 1, odb. Kr. 1898, Wyd. 2, Lw. 1900), omawiającą problem autorstwa dramatów Shakespeare’a oraz Z szekspirowskich problemów. Jago (tamże 1898/9 t. 2). W „Słowie” (1902 nr 287) opublikował artykuł 1602–1902. W trzechsetną rocznicę powstania Hamleta. Interesował się również biografią Fryderyka Chopina; ogłosił Karty z życia Chopina („Przegl. Pol.” 1899/1900 t. 3–4, odb. Kr. 1901, Wyd. 2, W. 1903), a w kilka lat później powieść pt. Z życia Chopina. Szkic z profilu (W. 1903, Wyd. 2, W. 1905). W l. 1899–1900 zamieszczał w „Przeglądzie Polskim” w rubryce „Przegląd Piśmienniczy” liczne recenzje.

W r. 1901, po śmierci ojca, S. opuścił Lwów i przeniósł się do Warszawy. Związał się tam z redakcją „Bluszczu”, współpracował też z „Ateneum”, „Kurierem Warszawskim”, „Kurierem Codziennym”, „Lechitą”, „Tygodnikiem Ilustrowanym”, „Światem” i „Wędrowcem”. Ogłaszał artykuły i felietony literackie, m.in.: Z najnowszej poezji („Bluszcz” 1902 nr 1) oraz Estetyka i krytyka literacka („Słowo” 1903 nr 63) a w l.n.: Kilka wniosków z ruchu wydawniczego („Kur. Warsz.” 1906 nr 251, wyd. wieczorne), Z literatury powieściowej („Słowo” 1906 nr 166), Kobieta i powieść („Świat” 1907 nr 33). Od r. 1904 intensywnie uprawiał działalność przekładową, tłumaczył zarówno prace naukowe, jak i literackie z języków angielskiego, francuskiego, niemieckiego i włoskiego, publikując je od t.r. w serii „Książki dla wszystkich” (W., wyd. M. Arcta). Były to m.in. „Miłość i macierzyństwo” E. K. Key, „Rycerskość wieśniacza” G. Vergi, „Święto pokoju” G. Hauptmanna, „Ponad siły” i „Bankructwo” B. Björnsona. W r. 1905 przetłumaczył „Wnętrza. Nowele” H. Heijermansa, „Nowele” G. de Maupassanta, „Sakuntalę” Kalidasy. W ciągu następnych trzech lat ukazały się kolejne przekłady S-ego: „Wielka rewolucja francuska” E. Belforta (W. 1906), „Rewolucja francuska” C. Thomasa (W. 1906) „Historia Komuny Paryskiej” L. P. Oliviera (W. 1906), „Odrodzenie. Sceny historyczne” J. A. Gobineau (W. 1908, Wyd. 3, W. 1919).

S. uprawiał również twórczość oryginalną. W r. 1904, pod pseud. A. Okszyc, ogłosił powieść psychologiczną Ego (W., Wyd. 2, W. 1905) oraz pracę pt. Japonia i Japończycy (W.). Kolejną powieść pt. Jak we śnie (W. 1906) publikował najpierw w odcinkach w „Słowie” (1905 nr 185–256). W opracowaniu i z przedmowami S-ego ukazały się m.in. „Nowa Dejanira” Juliusza Słowackiego (W. 1908), „Poezje. Wybór” Jana Andrzeja Morsztyna (W. 1909) oraz „Grażyna” Adama Mickiewicza (W. 1911). W r. 1909 opublikował S. opowiadania dla młodzieży z historii starożytnej pt. Siedem cudów świata (W.) oraz szkic literacki Henryk Mann („Sfinks” t. 6). W r. 1910 ogłaszał w prasie artykuły i felietony, m.in.: „Astrea” i jej parantele (Szkic obyczajowy i literacki) („Bluszcz” nr 36–38, 40–42, 45), Sądy i pisma krytyczne Marii Konopnickiej („Sfinks” t. 12), Ostatnie utwory Leopolda Staffa („Świat” nr 31). Ostatnimi jego publikacjami były: Powieść polska (W. 1910), będąca omówieniem (wg K. Czachowskiego wzorowym) literatury powieściowej z l. 1908–9, nowela Brzask. (Z cyklu „Afrodite pandemes”) („Krytyka” 1911 nr z lipca–sierpnia) oraz przekład „Tartarina z Taraskonu” A. Daudeta (Lw. 1911). S. zmarł 7 VIII 1911 na gruźlicę w sanatorium w Otwocku koło Warszawy, został pochowany 11 VIII na cmentarzu Powązkowskim.

Rodziny S. prawdopodobnie nie założył.

W r. 1922 ukazała się «powieść egzotyczna» S-ego Cesarski smok, czyli przygoda dwóch Chińczyków i jednej Chinki (W.).

Bibliogr. historii pol., T. wstępny, I, II cz. 3 vol. 2; Bibliogr. Warszawy, IV; Bibliografia historii literatury i krytyki literackiej polskiej za r. 1905, Oprac. S. Vrtel, Lw. 1907; toż za r. 1906, Oprac. S. Łempicki, Lw. 1910; toż za r. 1907, Oprac. K. A. Krzysztofowicz, E. Rosenfeld, Lw. 1911; toż za l. 1908–09, Oprac. R. Vrtel, P. 1933; Estreicher w. XIX; Gawełek P., Bibliografia ludoznawstwa polskiego, Kr. 1914; Słown. pol. tow. nauk., I; Słown. pseudonimów, I–IV; – Czachowski K., Obraz współczesnej literatury polskiej, Lw. 1934; – „Gaz. Lwow.” 1904 nr 275; Kalendarz Ungra 1912 s. X–XI (fot.); – Wspomnienia pośmiertne z r. 1911: „Biesiada Liter.” nr 136 s. 195, „Kur. Warsz.” nr 217–219, „Lud” T. 18 s. 236–9, „Nowa Gaz.” nr 359, „Sfinks” T. 15 s. 416–18, „Świat” nr 33 s. 14 (fot.), „Tyg. Ilustr.” nr 33 s. 653 (fot.); – B. Jag.: sygn. 7122 II; B. Ossol.: sygn. 14143/II; IBL PAN: Kartoteka bibliogr. A. Bara.

Stanisław Konarski